U godini kada se obeležava sto sedamdeseta godišnjica rođenja kneza i kralja Milana, u izdanju „Huk izdavaštva“ objavljena je značajna naučna monografija Suzane Rajić pod nazivom „Knez Milan Obrenović (1854-1881). Od beratlije do suverena, I“. Ova knjiga obuhvata prvih dvadeset i pet godina života jednog od najznačajnijih srpskih vladara, koji je na presto došao kao četrnaestogodišnji dečak.
Monografija je predstavljena 27. januara u Svečanoj sali Doma vojske, a osim autorke, o delu su govorili dr Jasmina Milanović, naučni savetnik, profesor dr Čedomir Antić i profesor dr Danko Leovac. Kralj Milan Obrenović, sa samo dvadeset i dve godine, preuzeo je vrhovnu komandu nad vojskom i vodio dva rata protiv Osmanskog carstva. Njegova vladarska ličnost do danas je često marginalizovana u naučnim krugovima i javnosti.
Milan Obrenović se u istoriji često predstavlja kao osoba koja nije bila dostojna srpskog prestola, a ponekad se dovodi u pitanje i njegovo srpsko poreklo, uz iznošenje teških kleveta o njegovom odnosu sa ocem. Ipak, u vreme njegovog vladanja, Srbija je stekla međunarodno priznanje državne nezavisnosti 1878. godine, uvećala svoju teritoriju gotovo za trećinu, uzdignuta je na rang kraljevine 1882. godine, a izgrađena je i prva pruga na relaciji Beograd – Niš.
Autorka monografije, Suzana Rajić, redovna profesorka Filozofskog fakulteta i šef Katedre za istoriju srpskog naroda u novom veku, koristila je neobjavljenu građu iz trideset i osam fondova i zbirki pohranjenih u sedamnaest arhiva, muzeja i biblioteka u Beogradu, Novom Sadu, Kragujevcu, kao i inostranstvu, uključujući Moskvu, Bukurešt, Beč i London. Ova monografija je objavljena kao luksuzno izdanje u tvrdom povezu i sadrži skoro tri stotine ilustracija, od kojih mnoge nisu bile poznate naučnoj javnosti.
Knez Milan Obrenović je bio ključna figura u modernizaciji Srbije i njenom putu ka nezavisnosti. Tokom njegove vladavine, Srbija je proživela značajne reforme u vojsci, pravosudnom sistemu i obrazovanju. Milan je bio svestan značaja vojne moći, što je potvrdio preuzimanjem komande nad vojskom u tako mladom uzrastu. Njegova sposobnost da mobilizuje vojsku i vodi ratne operacije protiv Osmanskog carstva pokazala je njegovu političku snalažljivost i vojnu hrabrost.
Pored vojnih uspeha, knez Milan je takođe igrao značajnu ulogu u diplomatiji. Njegova vladavina obeležena je naporima da se Srbija istakne na međunarodnoj sceni. U tom kontekstu, 1878. godina je bila prelomna, kada je Srbija konačno dobila međunarodno priznanje kao nezavisna država na Berlinskom kongresu, što je bio ključni korak ka modernizaciji i jačanju nacionalnog identiteta.
Monografija Suzane Rajić ne samo da rasvetljava Milanovu vladavinu, već i izazove s kojima se suočavao. Iako je postigao značajne uspehe, Milan je takođe bio suočen s unutrašnjim sukobima i političkim intrigama koje su ga pratile tokom cele vladavine. Njegova sposobnost da se prilagodi tim izazovima i očuva stabilnost u zemlji bila je ključna za dalji razvoj Srbije.
Knjiga „Knez Milan Obrenović (1854-1881). Od beratlije do suverena, I“ predstavlja značajan doprinos srpskoj istorijskoj literaturi. Pruža dublje razumevanje vladarske ličnosti koja je oblikovala sudbinu Srbije u 19. veku. S obzirom na obim prikupljene građe i analize, autorka uspeva da ponudi novi uvid u život i delo kralja Milana, što je od suštinskog značaja za razumevanje srpske istorije i identiteta. Ova monografija će sigurno biti korisna kako za istraživače, tako i za širu javnost koja želi da sazna više o ovom značajnom vladaru i njegovoj ulozi u oblikovanju moderne Srbije.
