U Kolubarskom okrugu, gde se gaji oko 50.000 ovaca, uglavnom sjeničke rase, svake godine se proizvede oko 120 tona vune. Ipak, uprkos velikom broju ovaca i potencijalu koji vuna nosi, njena vrednost na tržištu je drastično pala. Uzgajivači se suočavaju sa problemom niske otkupne cene, koja je prošle godine iznosila samo 15 dinara po kilogramu, dok su pre nekoliko godina mogli da dobiju između 50 i 100 dinara. Ova cena ne pokriva ni troškove transporta, skladištenja, niti šišanja ovaca, što dovodi do toga da proizvođači često bacaju vunu ili je razmenjuju za osnovne namirnice poput kamene soli.
Ivan Marinković, uzgajivač ovaca iz Rubravića kod Valjeva, deli svoju priču o tome kako je nekada angažovao šišača koji je uz novčanu naknadu dobijao i vunu. S obzirom na to da su otkupni kanali presušili, Marinković sada šiša ovce sam i svake godine baci oko 120 kilograma vune. Ovaj trend bacanja vune nije izolovan i potvrđuje ga i Predrag Jokić, savetodavac za stočarstvo iz Poljoprivredne savetodavne i stručne službe u Valjevu, koji naglašava kako se značajan ekonomski potencijal vune često zakopava ili čak spaljuje.
Uprkos opadajućim cenama sirove vune, interesovanje za proizvode od vune raste. Proizvodi kao što su džemperi, prsluci, šalovi i čarape postali su veoma traženi zahvaljujući kvalitetu i izdržljivosti vune. Branka Vilotić iz Valjeva, koja više od deset godina prodaje vunene proizvode na lokalnoj pijaci, ističe kako je nekada bila zadovoljna ako proda stotinak pari čarapa tokom zime, dok danas prodaje mnogo veće količine. Za izradu prsluka potrebno je oko 800 grama vune, dok se za čarape koristi između 200 i 250 grama. Međutim, kako se vuna iz lokalnih izvora više ne koristi, Branka je primorana da nabavlja pređu iz drugih gradova poput Šapca, Koceljeve i Užica, gde cena pređe dostiže između 900 i 1000 dinara po kilogramu.
Ova situacija ukazuje na nesrazmeru između troškova proizvodnje i tržišne vrednosti sirove vune, što stvara ozbiljne izazove za uzgajivače. Mnogi od njih se sada suočavaju sa dilemom da li treba da nastave sa gajenjem ovaca ili da pređu na druge poljoprivredne aktivnosti koje su profitabilnije. Uzgajivači se osećaju obeshrabreno, jer se njihov trud i resursi ne isplaćuju, a vuna, koja bi mogla da bude značajan izvor prihoda, propada.
Zbog ovakvih okolnosti, potrebno je raditi na poboljšanju uslova za otkup vune i pružiti podršku uzgajivačima kako bi se očuvala tradicija stočarstva u ovom regionu. Povezivanje sa prerađivačima, edukacija o načinima valorizacije vune i kreiranje tržišta za proizvode od vune mogu biti ključni faktori za revitalizaciju ove industrije. Ulaganja u marketing i promociju lokalnih proizvoda od vune takođe bi mogla pomoći u podizanju svesti potrošača o vrednosti prirodnih sirovina i podsticanju potražnje.
U zaključku, Kolubarski okrug ima potencijal da postane značajan centar za proizvodnju vune, ali je potrebno da se prevaziđu postojeći izazovi i unaprede uslovi za uzgajivače. Samo tako će se očuvati tradicija stočarstva i omogućiti održiv razvoj ovog sektora u budućnosti.
