Knez Aleksandar Karađorđević je 1851. godine doneo akt kojim se uspostavljaju trajna prezimena po najstarijim i najznačajnijim precima. Prezime je za Srbe uvek bilo „porodično ime“ koje je ukazivalo na poreklo, pripadnost i dnevne pretke, nosile su ga srednjovekovne porodice i vladarske dinastije.
Brankovići su bila srpska vladarska porodica iz 14. i 15. veka, a najpoznatiji predstavnik ove dinastije je Vuk Branković, učesnik boja na Kosovu. Branivojevići su vladali Humom u drugoj polovini 13. i prvoj trećini 14. veka, a posle smrti kralja Milutina otcepili su se od kraljevine i proširili svoje posede.
Balšići su bila srednjovekovna dinastija koja je upravljala Zetom od 1360. do 1421. godine, a priznavali su vlast samo formalno. Vlastimirovići su prva srpska vladarska porodica, nazvana po knezu Vlastimiru, stvoritelju prve nezavisne srpske države.
Vojinovići su vlastelini koji su igrali važnu ulogu na Nemanjićkom dvoru, a predstavnici su im bili Vojislav Vojinović i Nikola Altomanović. Vojisavljevići su nasledili vlast nad Dukljom preko Jovana Vladimira, a vladali su ovim područjem od 1034. do 1186. godine.
Vukanovići su srpski vladari Raške od kraja 11. veka, a prezime su izvukli iz imena najstarijeg sina župana Stefana Nemanje Vukana. Dejanovići su bili srpski vlastelini u drugoj polovini 14. veka, sa Konstantinom kao jednim od najznačajnijih potomaka.
Dinjičići su upravljali oblašću Jadra u doba kraljevine Bosne, a značajna porodica su bili i Zlatonosovići. Jakšići su bili poznata herojska porodica u vreme srpske despotovine, a Kosače su bila najznačajnija srpska porodica posle Kotromanića u doba kraljevine Bosne.
Kotromanići su bili srpska vladarska dinastija u Bosni od 1250. do 1463. godine, sa glavnim posedima u srednjoj Bosni. Lazarevići su rodonačelnici porodice Lazarevića, a Mrnjavčevići su vladali Makedonijom, sa Markom kao najpoznatijim članom.
Nemanjići su vladali Srbijom više od dva veka, sa jedanaest vladara na tronu koji su se smenjivali. Oblačići su imali posede na severu Šumadije, a Pavlovići su upravljali istočnim i jugoistočnim delovima Bosne i Hercegovine.
Sankovići su bili vlastelini Humske zemlje, a Crnojevići su vladali Zetom i Crnom Gorom do 1498. godine. Ove porodice su obeležile srpsku istoriju i kulturu kroz vekove, ostavljajući tragove koji se i danas pamte.
